Het programma Samen werken, samen leren helpt leidinggevenden en medewerkers een positief stimulerend leerklimaat te bouwen. Onder een positief en productief leerklimaat verstaan we een omgeving die verbindt, energie geeft, verleidt tot leren en leidt tot succes.
Het programma is gebaseerd op vijf ontwerp- of leiderschapsprincipes voor een positief stimulerend leerklimaat. Een ontwerpprincipe is een uitgangspunt van waaruit je handelt, een manier van denken, voelen en handelen.
1. Bouw voort op wat is
“We gaan het helemaal anders doen!” “We gaan innoveren!” Zo hoor je bevlogen leiders soms, vol enthousiasme en met de beste intenties. Ze hopen er het vuur bij werknemers mee aan te wakkeren, maar tot hun verbazing is dat niet altijd het effect.
Ontwerpprincipe 1 zegt: streef gerust naar vernieuwing, maar benut vooral wat er al is!
Zoek de voorbeelden in je organisatie op waar het al gebeurt. Het bestaat gewoon niet dat jouw idee, jouw verbeterdrang of doel nog nergens in je organisatie gebeurt. Zoek dus deze verborgen parels in je organisatie (soms liggen ze overigens vlak voor je neus). (H)erken succesvolle voorbeelden. Benoem ze, til ze op en zet ze in de spotlights. Zodat ze mensen inspireren en vertrouwen geven.
Leren van wat er al lukt, geeft waardering, energie en zelfvertrouwen. Het zorgt bovendien voor gelijkwaardigheid, doordat je ermee erkent dat niet alleen of vooral leiders ‘de grote uitvinders’ zijn, maar iedereen in een organisatie de weg kan wijzen.
2. Begin waar de energie zit
Wil jij ontwikkeling, verbetering, verandering, innovatie in gang zetten bij jezelf, je team of je organisatie? Begin dan daar waar de energie zit. Bij die mensen, op dat onderwerp waar je echt van weet dat het hen raakt, waar zij echt iets mee willen. Start vanuit daar, maak een eerste stap voorwaarts en Inspireer anderen met wat je onderweg ontdekt over ‘wat werkt’. Zo vergroot en versterk je de beweging én blijf je de aangeboorde energie voeden.
De energie vinden is een; die energie vervolgens vrijmaken, is misschien wel de grootste uitdaging bij dit ontwerpprincipe. In hoofdstuk 1 zeiden we al: alles wat je nodig hebt, is er al. Het gaat om energie die potentieel al aanwezig is, maar tot nu toe niet of slechts in beperkte mate gaat stromen. Hoe ontdek je waar die verborgen schat zit, of hoe neem je de blokkade weg die je belet erbij te komen? In dit hoofdstuk krijg je tips!
3. Omgekeerd werken
Je wordt vaak leidinggevende omdat je bepaalde kwaliteiten bezit. Je neemt initiatief, komt met ideeën, bedenkt oplossingen, hebt visie, loopt voorop, krijgt dingen voor elkaar, et cetera.
Ben je eenmaal leidinggevende, dan is het juist de kunst ervoor te zorgen dat anderen initiatief nemen, met ideeën en oplossingen komen, hun mening geven, vooroplopen en resultaten boeken.
Voor veel leidinggevenden voelt dit als een paradox en is het een fikse uitdaging. Ze zijn immers vooruitgekomen door zelf initiatief te tonen. Daar zit niet alleen hun kwaliteit, maar ook hun energie. Hoe lukt het om een stap terug te doen en anderen te stimuleren om te doen waar jij zelf zo goed in bent?
Dit hoofdstuk helpt je daarbij. Het gaat over het derde ontwerpprincipe: omgekeerd werken. Je krijgt tips om medewerkers te activeren om zelf in beweging te komen, in plaats van dat jij de beweging creëert. En je zult zien: hoe groter jouw vertrouwen en hoe hoger jouw verwachtingen van collega’s, des te meer en mooier die beweging.
4. Waarderend onderzoeken
Het vierde ontwerpprincipe waar we je graag mee willen laten kennismaken, is Waarderend onderzoeken (in het Engels: Appreciative inquiry). David Cooperrider heeft deze methode ontwikkeld. Centraal hierin staat waarderen wat er al is, wat je al doet en kunt en wat je al hebt bereikt.
We leggen de methode uit en geven je tips om dit ontwerpprincipe toe te passen in jouw praktijk. Zodat je ervaart hoe het kan werken en of het jou verder helpt. Net als bij de andere hoofdstukken nodigen we je graag uit: grasduin door de paragrafen, kijk waar jouw vuurtje gaat branden en duik daar vervolgens op.
5. Geef succes een podium
Succeservaringen zijn de brandstof voor leren. Succeservaringen vergroten je ‘zelfeffectiviteit’. En hoe sterker dat gevoel van zelfeffectiviteit, hoe meer je het aandurft om nieuwe uitdagingen aan te gaan en nieuwe dingen te leren.
Je bent dan niet bang om iets (nog) niet te weten of (nog) niet te kunnen. En je ziet dat niet als een tekort, maar als een kans. Iemand die minder zelfeffectiviteit ervaart, vindt het vaak moeilijker om een nieuw uitdaging aan te gaan.
Het is een zichzelf versterkende spiraal. Met een succeservaring voel je meer zelfeffectiviteit, zoek je sneller een nieuwe uitdaging op en leer je sneller iets nieuws – en dus neemt je zelfeffectiviteit verder toe.
Alle reden om succeservaringen op te zoeken!
